GẶP MẶT CUỐI NĂM

Chỉ còn vài giờ nữa là mùa đông khép lại, cái lạnh cuối mùa sẽ nhường lại cho sự ấm áp đầu năm mới. Muôn hoa đua nở khoe sắc chào đón xuân về, lòng người cứ nao nao xao xuyến hồi tưởng lại thời gian đã đi qua và ngày mới sẽ đến.
Có những người bạn cũ từ nữa vòng trái đất đã xa cách nhiều năm trở về thăm quê mẹ, trong lần hội ngộ hẹn gặp nhau trong quán cà phê nhỏ ven đường, biết bao nỗi niềm tâm sự dâng trào, những câu chuyện về một thời để nhớ như hiện về trong tâm trí. Mọi người nói chuyện tếu, nhắc lại  tình cảm non trẻ, lãng mạn của lứa tuổi học trò, chuyện buồn vui lúc trưởng thành chập chững bước vào đời, những thành công lẫn thất bại trên con đường công danh sự nghiệp về tình yêu và cuộc sống.
Tiếng hát du dương của một nữ ca sĩ như tâm sự của chúng tôi nhiệt tình sâu lắng. Tâm hồn chợt như trẻ lại, nụ cười thật thà cởi mở trên môi, trong không gian nhỏ hẹp nhưng đầy ấp tình bạn thân tình.
Lắng đọng trong khoảng khắc hồi tưởng lại những người bạn chung lớp chung trường đã vĩnh biệt chúng ta, kẻ quên người nhớ nhắc từng tên người . Rồi  một thoáng dư âm về dĩ vãng.
Những gì của quá khứ được tô vẽ lại bằng ngôn ngữ,cử chỉ thân  thiện đầy màu sắc dù vui hay buồn. Chuyện cũ xin khép lại và trang mới được mở ra. Hãy chúc mừng tình bạn, chúc mừng tương lai và đón xuân về, một mùa xuân ấm áp.

Mũi né cuối năm 2013

Bạn đồng hành!

(MC):

Câu chuyện này tôi viết theo kiểu tự sự. Có người cho là chuyện bịa, nhưng cũng có nhiều người cho là không phải bịa. Đối với tôi thì không sao. Nó cũng giống như Vũ Đức Sao Biển đâu có bịa, khi kể: “Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó, Để hái cho người một đóa đẫm tương tư”. Nhưng quả thật là tôi không bịa. Không tin, các bạn cứ đọc thử, sẽ thấy tôi nói đúng. (hì hì ..)

(1) Khởi hành:

Đi Hà nội lần này tôi có 2 ngày thứ bảy và chủ nhật rãnh rang không biết làm gì. Thành phố Hà nội xinh xắn, hàng cây bờ hồ, những con phố nhỏ, lúc nào cũng tình tứ mời gọi, cộng thêm tiết trời mùa xuân lành lạnh dễ chịu, còn gì thích cho bằng.

Nhưng nếu cứ làm "người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố” theo gợi ý của nhạc sĩ Phú Quang, thì chắc là hai cái đầu gối của tôi sẽ không chấp nhận được! Đang suy suy tính tính, bỗng xuất hiện trước mặt tôi một quảng cáo tour du lịch. Chà chà, hay đấy. Không một chút do dự, tôi bước vào đăng ký, trong bụng nhủ thầm, đời ta coi vậy mà cũng khá là sung sướng, "khi ta cần là có.., khi ta muốn là được! ".

Trong đời mỗi một con người có vô số chuyến đi, nhưng chuyến đi này của tôi thật tình cờ, ngẫu nhiên, lãng tử và hấp dẫn. Tôi tưởng tượng sẽ tha hồ chiêm ngưỡng núi non hữu tình, tha hồ mà ngắm vùng đất trung du miền bắc, vùng đất mà hồi còn bé đi học trung học, tôi chỉ tưởng tượng qua những tiểu thuyết Tự lực văn đoàn.

Nhưng cái ngạc nhiên đầu tiên khi bước lên xe là du khách không có ai là người Việt cả. Không biết có nhầm xe không? Thấy tôi hơi đắn đo, anh hướng dẫn du lịch động viên, bác cứ yên tâm, chuyến này chỉ có bác là người Việt, nhưng không sao, vẫn vui như thường. Đêm nay, tôi và bác sẽ lang thang trên các con phố của vùng núi non chập chùng, đi cho biết đó biết đây mà. Rồi trưa mai là bác lại có mặt tại Hà nội thôi mà! Tôi cười đáp trả và cám ơn anh đã rất tâm lý, tìm cách trấn an tôi ngay lúc khởi hành.

Lòng tự nhủ, đi chơi một mình như thế cũng có cái hay, miễn là phong cảnh đẹp, có ý nghĩa là được. Kiểu gì, đời ta cũng sướng!

(2) Phong cảnh hữu tình:

Anh hướng dẫn du lịch nói tiếng pháp rất giỏi, như vậy là chính xác rồi, người ta nhét tôi vào tour du lịch của mấy ông tây bà đầm. Cũng được, không sao!

Tôi ngồi ngắm nhìn cảnh vật hai bên, đẹp thật. Có thể trên sườn đồi kia là ngôi chùa mà Khái Hưng đã tả trong Hồn Bướm Mơ Tiên. “Lưng chừng một cái đồi cao, một ngôi chùa mái đã rêu phong, bốn góc bốn gác chuông, vượt lên trên tầng lá xanh um”. Lâu rồi, mà tôi vẫn không làm sao quên được nghệ thuật tả cảnh của mấy nhà văn thời đó.

Lại núi non trùng điệp. Anh hướng dẫn du lịch đang nói về ải Chi Lăng, một địa danh nổi tiếng trong lịch sử Việt nam, gắn liền với Lê Lợi Nguyễn Trãi, lấy đại nghĩa thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo, mà không một học sinh nào là không biết.

Nhìn phong cảnh này, mà tưởng tượng ngày xưa giáo gươm trùng điệp, ngựa hí vang trời, của một thời cách đây sáu bảy trăm năm, thì quả thật không gì bằng. Đẹp quá! Tôi chỉ còn biết nói thế.
(3) Người đồng hành, bạn là ai vậy?:

Ngồi cạnh tôi là một ông già người pháp, thấy tôi không nói gì, ông cũng lặng im. Có mấy người khác nói với anh hướng dẫn bằng tiếng anh. Đa phần là nói tiếng pháp. Có mấy người đã ngã lưng và nhắm mắt ngủ.

Bất chợt tôi bắt gặp ánh mắt của một người, ngồi gần cuối xe, liên tục nhìn tôi. Do phản xạ tự nhiên, tôi quay mặt nhìn qua hướng khác. Rồi cũng do phản xạ tự nhiên, tối liếc nhìn trở lại về phía cuối xe. Đôi mắt đó vẫn liên tục nhìn tôi.

Vóc dáng nhỏ nhắn mảnh khảnh không quá khác biệt so với phụ nữ Việt nam, nhưng khuôn mặt thì đẹp như thiên thần. Mái tóc vàng, vừa chấm ngang vai, vừa quí phái, vừa sâu lắng.

Cung Oán Ngâm Khúc khi tả người đẹp, có câu:

“Chìm đáy nước cá lừ đừ lặn”

“Lửng da trời nhạn ngẩn ngơ sa”

Con cá mà nhìn là “lừ đừ” ngay, con nhạn mà nhìn là không tài nào bay được nữa, huống chi là con người.

Suy tính một hồi, tôi quyết định không nhìn về phía sau xe nữa. Đi chơi một mình, mà lừ đừ như con cá là không chấp nhận được!

Nhưng mình có quen người này không nhỉ? Tôi lục hết trí nhớ, nhưng vẫn không thể nào tìm ra. Hay là do mình ăn mặc có gì không bình thường? Từ đầu xuống chân, đâu có gì “nổi cộm”, duy nhất có mái tóc bạc như tơ, lười chải nên hôm nay rối bời! Mà mái tóc bạc thì có gì đặc biệt, để người kia phải ngắm nhìn về phía mình liên tục?

Chuyến đi này tôi không đem máy tính theo, nên phải dùng diện thoại di động để ghi lại những dòng này, khi về nhà mới đánh dấu và sửa lại cho trơn tru. Do sức ép của công việc, khi về đến Phan Thiết, tôi chỉ mới sửa được đến đây. Xem như tôi còn thiếu nợ, chưa giải thích người bạn đồng hành quí phái kia là ai. Hẹn bài viết kế tiếp, nhất định tôi sẽ giải đáp!

Muốn sang thì “bắt” cầu kiều.. !

(MC):

Nhập cuộc:

Ngồi nơi đây có cả thảy 5 người, thầy Cương, Lành (khoá 4), Tư Hào (khoá 4), tôi và anh Tân. Anh Tân là tài xế lái xe của cơ quan tôi, 58 tuổi, nhưng tinh thần còn rất trẻ. Bà xã của anh là giáo viên dạy môn văn, đã về hưu. Tôi phải dài dòng một tí về anh Tân, vì tuy anh không phải là học sinh trường trung học Hải long Mũi né, nhưng không hiểu vì sao với vài lần gặp gỡ, anh có tình cảm rất đặc biệt với chúng ta. Ngoài ra còn một lý do thú vị nữa về anh Tân, đoạn sau bài viết này tôi sẽ đề cập!

(ghi chú: do anh Tân đứng dậy chụp hình, nên trong hình không có anh ấy)

Sáng hôm ấy chúng tôi ghé vào thị trấn Liên Hương, tìm một quán cà phê nhâm nhi và nghe nhạc trữ tình. Kể ra thì cuộc đời như vậy là cũng sung sướng lắm rồi!

Nhưng anh Tư Hào đề nghị nên tìm chỗ nào đó để làm vài ve, trong lúc chờ đợi đoàn cô Hồng từ Phan Rang quay vào, thì cái sự sung sướng này sẽ hấp dẫn hơn. (bạn Chí Kỳ và chị Thuý Hoa đã có bài viết về đoàn từ thiện này, và đã đăng trên trang web cách đây không lâu). Chúng tôi đồng ý rất nhanh với ý kiến của anh Tư.

Muốn sang thì “bắt” cầu kiều:

(1) Muốn sang thì “bắt” cầu kiều.. !

(2) “Bắt” thang lên hỏi ông trời !

(3) “Bắt” nồi cơm lên bếp !

(4) “Bắt” thằng ăn trộm !

(5) Phương “Bắc” !

(6) “Bắt” chiếc cầu qua sông !

Trong cuộc đàm đạo, thầy Cương nêu lên mấy thí dụ, và nói từ trước đến giờ, thầy vẫn viết “bắt” cho các câu: bắt cầu kiều, bắt cái thang, bắt nồi cơm, v.v. và viết “bắc” trong chữ phương bắc.

Nhưng vừa rồi, người em của thầy, cũng là giáo viên, bảo rằng như thế là không đúng, chỉ có trường hợp “Bắt thằng ăn trộm” là đúng, các trường hợp còn lại, đều phải viết “bắc” !

Do phấn chấn sau khi đã làm vài ve, tôi khắng định rất nhanh, chỉ có “phương bắc” là viết “bắc”, các trường hợp còn lại phải là “bắt”!

Lúc này, anh Tư Hào không nói gì, nên tôi chúc sức khoẻ anh và cùng “dzô” một cái, và cũng để tăng phần thông thái!

Tôi đã có sáng kiến tra từ điển việt-anh (có sẵn trên diện thoại di động). Kết quả thật .. bất ngờ:

“Bắc nồi lên bếp” = “To put a pot on the fire” !

Nghi ngờ từ điển việt-anh, tôi tra thử từ điển pháp-việt, lại càng bất ngờ hơn:

“Bắc nồi lên bếp” = “poser la marmite de riz sur le réchaud”

“Bắc thang lên tường” = “dresser l'échelle contre un mur”

“cầu bắc qua sông” = “pont qui enjambe la rivière”

Thất vọng quá, vậy là từ xưa đến giờ mình đã viết sai “chính tả” cái tưởng chừng như rất đơn giàn. Bấy giờ tất cả mọi người cùng mời thầy Cương một ly.. cho giảm phần nào sự “đau khổ” !.

Anh Tân, người mà tôi nói ở trên, thấy hấp dẫn quá, vội đưa ra sáng kiến mới. Anh nói sẽ phone hỏi bà xã của anh, giáo viên day văn, chắc chắn bà ấy phải trả lời đúng, chứ mấy cái từ điển thời bây giờ “không tin được”.

“Bắc” thang lên hỏi ông trời, thì phải viết “bắc”, ai đời lại viết “bắt”. Tưởng có chuyện gì quan trọng mới gọi về, tốn tiền điện thoại, mà đi hỏi chuyện “lãng xẹt”.

Đó là kết quả của cú gọi “hỏi ý kiến vợ” của anh Tân, anh nói, cái gì mà bà xã đã nói, là chắc chắn phải đúng!

Vậy đó !

Bâng khuâng:

Không phải chỉ có phương bắc mới viết là “bắc”, mà mấy trường hợp còn lại cũng viết “bắc”!

Cũng giống vậy, không phải chỉ "bắt thằng ăn trộm" mới viết “bắt”, các bạn cứ tra tự điển, sẽ thấy khá nhiều trường hợp, như: bắt bẻ, bắt bí, bắt buộc, bắt chuyện ..

Trở về nhà đêm đó tôi đã có một giấc mơ, thấy mình đang ngồi trong lớp, giờ sử địa của thầy Vĩnh Giêng. Thầy dặn dò, là người Việt nam các em phải viết tiếng việt cho đúng, rồi tôi bần thần nhớ đến các thầy cô khác.

Và lòng tôi bâng khuâng một nỗi niềm!

Biển Mũi Né với Trịnh Công sơn

Khi viết bài này tôi không có tham vọng phân tích hay bình luận về tác phẩm của TCS ,chỉ là ghi lại một số cảm xúc của mình khi hát những tình khúc cuối đời của TCS trên biển Mũi né với những chiều vàng êm ả của một thời bờ biển này còn rất hoang sơ.

Tôi ghé vào thăm SG vào đầu mùa mưa Đến thăm một người bạn trên bàn bài hát sóng về đâu cuả TCS còn mới toanh. Lướt sơ bài hát, nhạc thì vẫn như mọi ngày ,giản dị và sâu lắng.Bài viết đượcTCS viết sau thời gian bệnh nặng và cả sau chuyến đi về Mũi né cùng nhạc sĩ Từ Huy và các bạn bè.

Biển Mũi né vẫn hiền hòa như thủa nào, nó như tấm lòng mẹ bao dung và đầm ấm ,vẫn biết có lúc thét gào khi gió nồm nam thổi về hay êm ả trữ tình khi mùa đông se lạnh.Biển Mũi né vẫn mãi mãi là biển của những tâm hồn.

Một ngày nào đó sau cơn bệnh nặng lúc ấy ta cảm thấy niềm khao khác sống sẽ mãnh liệt hơn và nỗi thiết tha với cuộc đời nay sẽ cao hơn .Đứng trước biển, trước những đợt sóng lớn đang vỗ bất tận vào bờ,đôi chân trần gầy yều của TCS hay của ai đó có thể bị cuốn trôi bất cứ lúc nào và lúc ấy tôi nghỉ dù là ai đi nữa cũng không muốn mình bị cuốn ngã thêm lần nữa;

Biển sóng biển đừng xô tôi

Đừng xô tôi ngã dưới chân người

Rồi trong chênh vênh ấy:

Biển sóng biển sóng đùng xô nhau

Ta xô biển lại sóng về đâu?

Tôi nghĩ người và biển đã hòa nhập vào với nhau rồi phải không?

Không còn tồn tại những chủ thể nhất định nữa rồi , giữa người và biển tồn tại trong trạng thái hóa thân

Biển sóng biển sóng đừng xô nhau

Ta xô biển lại sóng nằm đau

Sự hóa thân của biển thành từng đợt những tâm trạng.Bình minh sóng reo vui,trưa hè êm ả trữ tình, chiều về xa xôi khó hiểu và cả đêm thâu nữa biển dạt dào đầy ấp yêu thương…..v v…trong cái vô định trắng xóa ấy một ngày, một lúc nào đó ,từng đợt tùng đợt sóng vào bờ, tan đi…tan đi ..từng lớp.. rồi từng lớp.

Sóng kia rồi cũng vào bờ

Thiên thu một lối nẻo về đơn côi.

[VDL]

Những con sóng lang thang bất định kia dù đi đâu về đâu, bến bờ vẫn là điểm dừng chân cuối cùng.Và con người thì sao?

Sóng bạc đầu

Và đá chìm sâu

Ta về đâu đó

[sóng về đâu-TCS]

Con người thì về đâu?Một nẻo thiên thu còn quá mơ hồ.

Về nơi núi xưa thăm mồ

Giữa đường trưa dáng tôi bơ phờ

Chợt tôi thấy thiên thu là đường không bến bờ

[lời thiên thu gọi -TCS]

Sự hóa thân của con người con nhiều tâm trạng hơn.Con người mang cả buồn vui giận hờn đến với đời này rồi cô đơn ra đi và trong chuyến đi thầm kín ấy mãi là sự trở về đầy bí ẩn của tạo hóa.Không biết hành trang mang theo là gì?và sẽ đi đâu về đâu?

Về chốn nào mây phủ chiêm bao

Cạn suối nguồn bốn bể nương dâu

Ta tìm em nơi đâu?

[Sóng về đâu.TCS].

Tất cả rồi cũng xa ta.Tiền bạc,danh vọng và mọi thứ rồi cũng xa ta, may ra còn có chút tình còn ở lại :

Cuối đời còn gì nữa đâu

Đã tàn mộng mị khác khao

Đôi khi con tim hò hẹn

Buồn vì một ngày mưa bắt đầu

[TCS]

Chiều trên biển Mũi né có nhiều nỗi vui buồn. Biển thật xa,măt trời trên biển cũng thật xa và biển chiều vàng mong manh nơi phía tây ấy với TCS là sự rực rỡ cuối cùng của một ngày hay lời vĩnh biệt cùa một kiếp người với cuộc đời lắm thiết tha này.

Tiếng thì thầm ngày xưa nhớ lại

Ngỡ chỉ là cơn say

Đóa hoa vàng mỏng manh cuối trời

Như một lời chia tay.

[như một lời chia tay.TCS]

Sự chia tay đầy nỗi nhớ và quá nhiều trăn trở này TCS cũng thể hiện qua nhiều tâm trạng khác nhau.

Khi cảm thấy sức khỏe và cuộc đời muốn rời xa thì:

Những hẹn hò ngày xưa khép lại

Thân nhẹ nhàng như mây

Chút nắng vàng giờ đây cũng vội

Khép lại từng đêm vui

[nhưmột lời chia tay-TCS]

Như một người sắp đi xa,TCS cũng phải coi lại trong chiếc va ly đời mình mang những thứ gì.

Điều chắc chắn là không trọn vẹn rồi vì vốn dĩ cuộc đời là như thế

Làm sao biết từng nỗi đời riêng

Để yêu thêm yêu cho nồng nàng

Và trong tâm trạng nhìn lại mình:

Có nụ hồng ngày xưa rớt lại

Bên cạnh đời tôi đây

Có chút tình thoảng như gió vội

Tôi chợt nhìn ra tôi

[ Như một lời chia tay]

Hay ngậm ngùi xót xa đối với những mong ước rất bình thường mà ông chưa làm được:

Muốn một lần tạ ơn với đời

Chút mặn nồng cho tôi

Có những lần nằm nghe tiếng cười

Nhưng chỉ là mơ thôi

[như một lời chia tay]

Trong chiếc va ly rời xa ấy không thể thiếu những nghìn lần nuối tiếc về cuộc đời đáng yêu này.

Biển đêm , sự tĩnh lặng của biển cộng với nỗi cô đơn của đêm làm cho không gian của Mũi né cô tịch hơn ,hoang vu hơn.Niềm khát khao ở lại thế gian này và sự ra đi mãi mãi.Cõi vĩnh hằng xa xôi diệu vợi và thế gian đầy ấp thân quen này.Những nghịch cảnh nghiệt ngã không thể chọn lựa của dòng đời;Sự đi về của con người là tất yếu nhưng không dấu nỗi xót xa:

Biển nghìn thu ở lại ,nghìn thu ngậm ngùi

[Biển nghìn thu ở lại-Tac phẩm sau cùng của TCS]

Biển ở lại,tình yêu ở lại,tất cả ở lại. Trên con đương độc hành đó:

Chỉ mình ta chắc hẳn chỉ mình ta

Và một nẻo vô cùng xa lạ

[VDL}

Sau không là con sóng để lao xao mãi trên những bến bờ quen;Để được lang thang trong cõi đời nhiều hương vị ; được mãi ngắm nhìn cõi đất trời vô tận và được mãi mãi yêu thương bởi cuộc đời này.

Biển đánh bờ đánh bờ xôn xao bờ đánh biển

Đừng đánh nhau ơi biển sẽ tàn phai

Đùng gạch tên vì yêu đừng xé nát

Biển là em ngọc đá trùng khơi

Biển nghìn thu ở lại ,nghìn thu ngậm ngùi.

Lời chào tạm biệt khó khăn quá phải không?Ta đã đến cuộc đời này với bao buồn vui,thương ghét,bao gần gũi chia xa,bao thân quen xa lạ…..hạnh phúc trộn lẫn với đớn đau,yêu thương bên cạnh hận thù.Sự chết,sự chia xa nhẫn tâm này làm cho bất cứ ai cũng phải bùi ngùi lưu luyến.Tuy nhiên trên nẻo về hư không ấy mỗi người tự lý giải nẻo về của chính mình .Kẻ thì bình an trong nước chúa,người thì thanh thản cỏi niết bàn…..Và trong sự hổn độn của tư tưởng đi đâu về đâu ấy ta tìm thấy được tính trần gian của nhà thơ Bùi Giáng:

Ngày sẽ hết ta sẽ không ở lại

Ta sẽ đi và không biết đi đâu

Ta sẽ tiếc thương trần gian mãi mãi

Vì nơi đây có đủ vui sầu

Hạt bụi lang thang trong thế giới này đến rồi đi.Biển chiều Mũi Né lặng lẽ chia xa,đâu đó tiếng song vang vang nhẹ, nơi chân trời màu vàng rực rở của hoàng hôn ấy chuyển thành màu tim tím khói sương và bình thản đi vào đêm thâu. Đâu đó tình khúc TCS vang lên:

Biển sóng biển sóng đừng xô nhau
Ta xô biển lại sóng về đâu?

Giấc ngủ nào giường chiếu quạnh hiu
Trăng mờ quê cũ…..

Người đứng chờ gió đồng vi vu
Vạt nắng vàng nhắc lời thiên thu
Nhớ ngàn năm trôi qua…

Biển sóng biển sóng đừng trôi xa
Bao năm chờ đợi sóng gần ta
(Bis)
Biển sóng biển sóng đừng âm u
Đừng nuôi trong ấy trái tim thù
Biển sóng…đừng…xô…nhau

Mũi Né 24-3-2011-Võ-Đình-Lang

+TCS: Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn