Về Đâu
Tôi trở lai trường sau một kỳ nghỉ hè dài. Đu trên chiếc xe khách
chạy bằng than cũ kĩ của thời được gọi là hiện đại hóa ; chiếc xe chậm chạp gầm
gừ leo lên dóc Sông Lũy một cách khổ sở; người phụ xe cầm cục can gỗ đập mạnh
vào thùng chứa than ; chiếc xe gồng mình mấy lần mới leo lên được đỉnh dóc rồi
nhẹ nhàng đổ xuống dóc ; xe dừng lại ngã ba Sông Lũy ; tôi xuống xe , còn phải đi
bộ gần bốn cây số mới đến trường tôi đang dạy . Chợt tôi nghe tiếng ai đó trong
quán nhỏ bên đường gọi tôi ; Thì ra Thủy ; giáo viên cấp 1 trường tôi .Câu
chuyện tôi viết sau đây kể về một phần đời của cô gái này.
Có một người bạn cùng vào trường làm tôi thấy vui vui .Tôi
mang giúp cô ấy cái ba lô , vừa đi vừa trò chuyện . Gió bấc về từng cơn ,
từng cơn lốc nhẹ xoáy tròn làm tung từng lớp bụi đường khô bay đi cuốn
theo những chiếc lá vàng như báo trước một mùa khô đang đến.
Thủy là người con gái hiền hậu , ít nói , khá xinh , con một của
một gia đình nghèo ở Quảng Bình, cha mất sớm trong thời chiến tranh còn chỉ mỗi
mình mẹ , bà con thân thuộc giờ không còn ai. Mẹ cô đang sống nhờ sự cưu mang
của xóm giềng khi cô đi xa..Vừa qua khi nhận được điện tín báo cho cô biết mẹ
cô hấp hối , cô vội vã về quê . Nuôi mẹ một thời gian mẹ qua đời ; lo ma chay
cho mẹ xong thì cũng đến kỳ nghỉ hè cô ở lại quê nhan khói bên mộ mẹ ; chăm sóc
những kỹ niệm cuối cùng của tình thân mẫu tử.
Câu chuyện về cô ấy và những chuyện linh tinh khác
cũng làm cho đoạn đường chúng tôi đi ngắn hơn , trước mặt chúng tôi
là con sông Kháng , lội qua con sông này đến ranh giới trường tôi ; tuy
nhiên nơi chúng tôi ở phải đi gần một cây số nữa ;nó nằm cạnh một nhánh
sông khác. Hơn một ngàn học sinh , khoảng hơn một trăm giáo viên cùng cán
bộ nhân viên đang sinh hoạt trên vùng đất thuộc doanh trại bộ đội cũ giao lại.
Dọc dòng sông ven rừng nơi có một ngôi trường kỳ lạ với
những học sinh còn kỳ lạ hơn. Những nhà tranh cũ dọc bờ sông là những
ngôi nhà giáo viên đang sống và làm việc; học sinh sinh sống tập trung ở một
khu khác cũng dọc theo bờ sông đó ; có chế độ quản lý gần giống như quân đội
.Họ sinh hoạt theo lệnh tiếng kẻng; từ sáng thức dậy ,đi học , ăn cho đến khi
đi ngủ họ phải chấp hành khoảng mười sáu tiếng kẻng .
Thơ thẩn trong chiều những nhánh lá đời vẫn bở ngỡ
trước những mầm nhú mang khai trong từng mầm nhụy nơi vốn dĩ cuộc
sống còn man dại hơn những cảnh vật hoang tàn quanh đây .Nhìn ngôi trường tranh
tre nứa lá xơ xác trong chiều lòng cảm thấy mơ hồ về một dòng trôi ngoài
dự cảm.
Tiếng chiều buồn bả hơn khi ngọn gió đầu đông se lạnh tìm về.
Những con chim chiều gọi đàn hót vang rồi cùng nhau bay về tổ trên những
ngọn cây cao ven sông . Dòng sông nhỏ dạt dào trôi mang theo ít nhiều tâm sự
buồn vui của những thân phận đời quanh đây tới một nơi nào đó xa xôi .
Chúng tôi chuẩn bị cho bữa ăn chiều trước khi trời tối .Cơm độn bo
bo ăn với cá kho chấm rau muống luộc mà phải ngồi trong đêm tối với cây đèn dầu
thì thê thảm quá ; và bữa cơm khó khổ ấy cũng qua nhanh cùng buổi chiều ảm đạm.
.
Đêm xuống tôi về phòng thắp lên ngọn đèn dầu nhỏ, ngọn đèn hư ảo
đủ mờ soi căn phòng nhỏ riêng tôi .Cô giáo Vân cùng cô Thủy đến phòng tôi tán
gẫu , tôi với hai cô là những giáo viên đến trường sớm nhất . Sau một lúc
nói chuyện cô Vân lưỡng lự nói muốn hỏi tôi một vài chuyện . .
Ngoài trời đêm bắt đầu trở gió, những nhánh lá đêm xào xạc quanh
nhà ; đêm giữa rừng mặc dù có tới ba người trong phòng nhưng sao vẫn thấy
cô tịch quá ; bên ánh đèn dầu mờ ảo nhạt nhòa , câu chuyện của cô Thủy được kể lại.
Sau khi nhận được điện báo mẹ hấp hối , cô vội vả ra đón xe ,dĩ
nhiên ai cũng biết xe cộ thời bao cấp người ta chen chúc hay có thể dẫm đạp lên
nhau để được lên xe. Sau nhiều cái vẫy tay cô cũng đón được một xe chở khách
nhưng xe chỉ đến Nha Trang ; cô xuống xe ở ngã ba Nha Trang Thành rồi
tiếp tục tìm xe khác , lúc ấy khoảng 9 giờ tối .Cô ăn tối trong một quán bên
đường có nhiều xe tải bắc nam dừng lại ; nhờ cô chủ quán giới thiệu cô cũng
được đi nhờ trên một chiếc xe tải ,người tài xế là người trẻ trung vui tính.
Hai ngày , ba đêm trên chiếc xe tải cùng người tài xế tốt
bụng , vui vẻ và cởi mở làm cho Thủy bớt cô đơn , lo lắng . Cái nghĩa cử giang
hồ hào phóng , lạc quan làm lòng cô ấm lại ;rồi cô cảm thấy mến anh ta.Trong
đêm cuối cùng ấy họ tựa vào nhau , hơi thở tuổi thanh xuân thổi bùng lên niềm
khao khát cùng với bóng đêm ngọt ngào quyến rũ ấy họ đã cho đi những gì họ có
thể và trong dòng trôi hạnh phúc ngắn ngủi đầy nghiệt ngã ấy họ đã quên đi tất
cả những lo toan vất vả của hiện tại và cả cái tương lai lắm chênh vênh nhiều
mơ hồ này.
Sáng hôm sau , khi ăn sáng xong người tài xế nhanh chóng lên đường
, còn khoảng ba mươi cây số nữa là đến quê Thủy. .Chiếc xe lao nhanh qua một
khúc quanh , cách đường khoảng năm bảy trăm mét một xóm nghèo hiện lên ,
Thủy xin xuống xe với lời cám ơn vội vã. Cô đi thẳng vào con đường làng
mà không một lần quay lại.; chiếc xe ung dung lao nhanh về phía trước hoàn toàn
không hiểu gì về tâm trạng của hai người trẻ vừa có chung một giấc mơ đẹp đêm
qua .
Thủy vào nhà nhìn mẹ tiều tụy trên chiếc giường cũ , mẹ quay lại
đôi mắt mẹ sáng lên khi nhìn thấy đứa con duy nhất của mình trở về và trong đôi
mắt ấy nước mắt cứ trào , trào ra .mãi.
Sự hạnh ngộ , nỗi chia ly , niềm vui, nỗi buồn trộn lẫn trong số
kiếp đớn đau , nghèo khổ của thân phận một con người vốn dĩ không may mắn
làm mẹ Thủy không gượng dậy được nữa, mẹ nằm đó hai tay muốn nhấc lên để ôm con
vào lòng nhưng không thể .Thời khắc bên con bà hiểu không còn nhiều ,
nhưng không thể làm gì ngoài đôi mắt thiết tha ngắm nhìn con âu yếm như
từ thủa nào , ngày con còn nhỏ.
Nhờ sự chăm sóc chu đáo và niềm hạnh phúc mà Thủy mang lại , mẹ
Thủy khỏe hẳn lên. Bà nói đủ mọi chuyện với Thủy ; những kỹ niệm buồn vui về
cha cô , về cô và duy nhất có một lời nói mà cho tới bây giờ Thủy vẫn không thể nào
quên ; Đó là ngày sau một tháng Thủy về nhà ,mẹ Thủy nói nếu sau này lấy chồng thì
nên lấy chồng người nam ; và nếu mẹ khỏe lại , mẹ sẽ vào đó ở trông cháu cho
các con ;rồi cũng trưa hôm đó trong giấc ngủ trưa mẹ ra đi , ra đi mãi mãi .
Ngoài trời gió tháng tư khô khốc thổi , những cơn lốc nóng hổi đầu
mùa của ngọn gió Lào trộn lẫn đâu đó ngọn gió bấc cuối mùa làm cho cảnh
vật quanh làng nghèo này thê lương hơn .Căn nhà vắng vẻ của mẹ hàng xóm đã kéo
đến ,Thủy ngồi đó thẩn thờ.
Việc ma chay và tang lễ rồi cũng qua với sự giúp đỡ tận tình của
xóm giềng . Ngôi mộ đá của mẹ cùng đã làm xong .
Trong thời gian ma chay và sau này Thủy thường gặp anh Tuấn ,
thành viên mới của làng cô. Anh Tuấn là thương binh , cánh tay trái của anh mất
hết bốn ngón chỉ còn ngón cái trạc người khoảng ba mươi mấy tuổi , khá đẹp trai
và ăn nói lịch sự .Thỉnh thoảng vài ba ngày anh Tuấn tới thắp nhang và trò
truyện với Thủy ; Thủy không nghĩ gì ngoài tình anh em hàng xóm cho tới khi
Thủy phát hiện trong cơ thể mình có nhiều thay đổi là lạ và Thủy nhẩm
tính thời gian mình về nhà cũng đã gần hai tháng .Cái thai đang hình
thành trong người cô làm cho cho cô vừa thấy ấm áp trong lòng lại vừa thấy lo
lo. Việc anh Tuấn tới thăm chơi lúc trưa , lúc chiều làm cô thấy ngại ; nhỡ anh
ấy biết thì thì nguy quá mà thẳng thừng bảo anh ấy đừng tới nhà nữa thì không
nỡ .Một hôm Thủy nói với anh, nếu anh đến chơi thì hãy đến vào ban
đêm , ban ngày ngại sợ ảnh hưởng tới công việc làm ăn của anh ; Câu nói khéo đó
với Thủy là để tránh anh Tuấn phát hiện ra mình có thai nhưng đối với anh Tuấn
đó là một lời hẹn hò
Thời gian trôi qua đêm đêm Tuấn thường xuyên tới nhà cô và
Thủy cũng cảm thấy quý mến anh hơn ; rồi một lời tỏ tình cũng đến và Thủy
chừng mực trả lời sau một trăm ngày của mẹ sẽ cho anh biết . Vì cái bào thai
trong bụng và cũng vì cái tình cảm mà anh Tuấn dành cho Thủy làm cho cô đắng đo
mãi không biết nói thế nào cho anh Tuấn hiểu và thông cảm .
Lễ giỗ một trăm ngày của mẹ Thủy ngoài anh Tuấn , bà Lý người thân
nhất gần nhà Thủy và một vài người láng giềng khác được tổ chức khá đơn
giản .Khách ra về chỉ còn lại Thủy với bà Lý phụ Thủy dọn dẹp .
Từng cơn từng cơn gió Lào thổi nóng cả làng quê nghèo vốn đã
quá khô cằn này .Gió làm tung vạc áo của thủy lộ rỏ một thân thể nở nang khác
thường của một người mang thai , bà Lý tò mò nhìn Thủy với đôi mắt
nghi ngờ ; dọn dẹp xong mọi thứ bà Lý kéo Thủy vào trong nhà , rồi bà hỏi thẳng
có phải Thủy có bầu với cậu Tuấn phải không .Thủy lặng im
không nói , còn quá nhiều điều ngổn ngang trong lòng Thủy nên phải nói thế nào
đây.
Đêm đến anh Tuấn đến chơi vẻ mặt tươi tỉnh , Thủy chợt nhớ
tới lời hẹn hôm trước và lưỡng lự bảo anh chờ vài hôm nữa: Đêm sau anh lại đến
nhưng có vẻ buồn buồn và tiếp đêm sau nữa Tuấn đến nhà ; Thủy định đem mọi sự
thật nói với anh để tùy anh quyết định nhưng chưa mở lời thì anh Tuấn buộc
miệng nói ngày mai anh phải đi xa khoảng một tháng mới về , anh đến để chia tay
Thủy.
Gió ngoài hiên từng cơn rít qua ,hơi nóng khô làm cho cô bức rức
không sao chợp mắt được. Chợt nhớ lai giọng nói khác thường của anh Tuấn ,
lòng Thủy càng lo lắng thêm.
Vài hôm sau gặp bà Lý, bà ấy hỏi Thủy là ông Tuấn có nói với
cháu điều gì chưa ; hôm trước gặp ông , dì có nói với ông việc cháu có
bầu với ông ấy và yêu cầu nên làm đám cưới sớm ông ấy chỉ cười , không nói gì.
Thế là mọi chuyện đã rõ ; việc Thủy tiếp tục chờ đợi nơi ông Tuấn
là sự rộng lượng và tình cảm thiết tha mà bao tháng nay ông dành cho Thủy.
Một tháng trôi qua , bà Lý đến nhà hỏi Thủy là lão Tuấn
có gặp cháu chưa , Thủy lắc đầu ; bà buộc miệng chửi trổng một câu
không đầu không đuôi gì hết “thằng coi được trai mà đểu ,lấy người ta có
bầu rồi chuồn , tao vừa thấy lão đang nhậu ở xóm dưới chứ đi xa làm ăn gì
; Thằng đểu”.
Mùa hè nóng nực cũng đi qua ,còn hơn hai mươi ngày nữa là tựu
trường, Thủy gom hết quần áo đồ đạc vào chiếc va ly ; sáng hôm sau , sau khi
qua nhà bà Lý nhờ bà trông hộ nhà và nhan khói bàn thờ cùng mộ mẹ mình
Thủy ra đi .
Cơn gió bấc đầu mùa se se lạnh đượm buồn ấy đi qua ngôi làng
nhỏ của Thủy và sẽ cùng Thủy đi vào phương nam . Ngoài khơi
cơn bảo xa đang lớn dần; những cơn lũ lớn sắp trút xuống dãi đất miền đất
miền trung vốn nghèo khổ cơ cực này .
Xách chiếc va ly trên tay Thủy theo con đường quê nghèo khó ấy ra
quốc lộ một , vài ba lần quay lại cùng bao nuối tiếc xa xôi .Ngồi trên xe
nhìn xóm quê xa xa dần lòng cô bồi hồi tự hỏi không biết tới bao giờ cô
trở lại .
Bên cây đèn dầu leo loét câu chuyện Thủy kể kết thúc , ba người
chúng tôi lặng im cùng dòng đêm tĩnh mịch . Ngoài trời một cơn gió mạnh lùa vào
khung cửa sồ , ngọn đèn yếu ớt vụt tắt , bóng tối tràn ngập căn phòng ; ba
chúng tôi vẫn im lặng ngồi đó ;mỗi người đang đắm chìm theo dòng suy nghĩ
của riêng mình .
Ngoài kia trăng mười tám lên cao , trăng soi tỏ từng khuông mặt
của đêm ; Hình hài xấu xí cục mịch hằn sâu những nét khổ đau trộn lẫn với
vẻ đẹp huyền hoặc liêu trai dịu dàng chan chứa nhiều hạnh phúc của đêm làm cho
đêm thâu càng thêm trầm mặc khó hiểu.
Dưới dòng sông nhỏ ,dòng nước chầm chậm trôi uốn lượn quanh co
theo những phiến đa cuội ẩn hiện tối sáng giữa dòng như cố tình rủ rê
thân phận yếu đuối của ai đó về một bến mê đầy mộng ảo , để rồi khi tỉnh giấc
thấy mình lạc loài cô đơn như vầng trăng xa cô độc trên cao kia ; vầng trăng đêm đêm tỏa những ánh sáng lành lạnh buồn tênh xuống trần gian vốn
dĩ đã có quá nhiều uẩn khúc và khổ đau này .
Mục đích của Thủy là muốn tôi cùng Vân góp ý cho cô nên làm
thế nào, nhưng chúng tôi không thể nói gì trước vấn đề quan trọng và rất riêng
tư này . Chúng tôi chỉ phân tích cho cô rõ nếu để lại bào thai thì cô sẽ bi kỹ
luật ,cô sẽ mất dạy , hay bị thuyên chuyển tới một cơ quan khác hay cô bỏ
việc về quê ; liệu cô có chịu đựng được cuộc sống vất vã lẫn lời dèm pha độc ác
của những người chung quanh không ;Còn nếu bỏ đứa trẻ sắp ra đời thì lòng
cô không nở ,cái mầm sống duy nhất để cô còn cảm thấy mình còn có
một người thân , một gia đình và một niềm an ủi. Với cái vỏ bọc cứng ngắc
của nền đạo đức hiện tai có ít nhiều cũ kỹ , mang tính chất tập tục không đủ
rộng lượng chở che cho hoàn cảnh yếu đuối cô đơn của cô; Mọi quyết định tùy
thuộc ở cô nhưng dù chọn lựa cách nào đi nữa sự thua thiệt
cũng thuộc về cô cả .
Khi Thủy , Vân ra về lòng tôi thấy trống trãi lạ thường, tiếng côn
trùng về đêm rã rích vang lên cùng với đâu đó tiếng con ấp mủi buồn
bã kêu lên từng tiếng đôi đều đặng giữa lòng khuya vắng vẻ .
Tôi nằm đó nhìn vào khoảng tối căn phòng đi tìm giấc ngủ ,
mơ màng thấy mình rơi vào một khoảng không nào đó chơi vơi vô định ;tôi rơi
mãi, rơi mãi xuống một thung lũng toàn mùi xác chết , trong thung lũng có vô
vàn những chim thú ăn thịt người , hình hài chim không phải chim và thú không
phải thú .Khi sắp rơi xuống đất nhìn quanh thung lũng đen sâu ấy tôi chỉ
thấy toàn những oan hồn , thân xác không còn nữa . Tôi giật mình tỉnh dậy
, đâu đó tiếng gà gáy sáng vang lên báo hiệu một ngày nữa đang đến .
Chiều thứ bảy Thủy về Phan Thiết ; cô tìm đến địa chỉ bác sĩ sản
khoa theo hướng dẩn ; cô nghỉ lại Phan Thiết hai ngày ; chiều thứ hai tôi gặp
lại cô ở trường ; cô chào tôi với nụ cười héo hắt .
Tôi không vội vàng đến thăm cô vì tôi biết niềm đau trong cô bây
giờ qua lớn ; niềm đau ấy đang căn đầy trong tâm hồn cô . Dù vô tình hay cố ý
đụng vào vết thương ấy thì nó sẽ vỡ ra rồi chẳng bao giờ lành lại được . Tôi hi vọng niềm đau ấy sẽ vơi
đi theo ngày tháng và trở thành vết sẹo trong lòng cô ; dù lớn hay nhỏ nó
sẽ không còn làm cô gục ngã nữa ; có chăng cũng chỉ là một chút nhói đau khi
nghĩ về những mất mát đã qua .
Hơn một tuần sau , nghe cô bi bệnh tôi tới thăm .Căn phòng nhỏ ảm
đạm ,tôi ngồi bên cạnh giường ,cô gượng ngồi dậy, không nói lời nào
, cô ngã vào lòng tôi bật khóc .Tiếng khóc nức nở , hoảng loạn .Tôi ngồi
đó nghe niềm đau trong cô tuôn ra không những vơi đi mà còn đầy
thêm nữa ; cô hoảng hốt thốt lên một câu nói cho đến bây giờ tôi cũng
không thể nào quên ,“anh ơi đứa con của em ấy, khi giao nó cho anh xích
lô đem chôn ,trong gói báo nó vẫn còn cục cựa “; cô tiếp tục khóc ,khóc
mãi..Trong tiếng nấc nghẹn ngào ấy , tôi mơ hồ hiểu rằng vết thương lòng
cô chẳng thể nào lành lại được
Một lúc sau , đợi Thủy bình tỉnh lại, dìu Thủy năm
xuống giường .Tôi cố gắng lắm mới cho cô một lời khuyên mà tôi thấy
thích hợp nhất trong hoàn cảnh này. “hãy quên những gì xảy ra ;coi như nó
không tồn tại ; và nên lấy công việc sắp tới làm niềm vui”.Nhưng nhìn cái dáng vẻ thẩn thờ vô hồn ấy lòng tôi thấy xót xa , không
thể nào yên tâm được .
Tuần lễ sau đó , Thủy xin phép nhà trường về Phan Thiết khám
bệnh và từ đó cô ra đi không trở về nữa ..
.
Gần một năm sau, trên đường thăm một người bạn ; tôi ghé vào một
chợ quê, chợ trưa vắng vẻ ; tôi mua một ít mồi nhậu và hai ồ bánh mì
.Chưa ra khỏi chợ ,chợt tôi nhìn thấy một thiếu nữ ở bên kia góc chợ đang
nhìn mình cười cười trông rất quen ; Cô chậm rãi đi về phía tôi đứng; thì ra
Thủy ; tôi định lên tiếng chào cô khi cô đến gần , nhưng thoạt nhìn cô với bộ
quần áo cũ mèm , xơ xác ; trên môi luôn nở nụ cười ngây ngây dại dại, cô không
nhìn tôi mà chỉ nhìn vào hai ổ bánh mì trên tay tôi thì tôi đã hiểu tất
cả .Tôi đưa cho cô hai ổ bánh, cô vội vàng nhận lấy .
.
Bây giờ thì cô không còn phải lo lắng gì nữa ;lo sợ mất việc , ân
hận vì đã bỏ con và cả cái thân phận trơ trọi đơn độc một mình trên thế gian
này cô cũng không buồn biết nốt . Tay cầm ộ bánh mì đưa vào miệng cô bước
ra khỏi chợ .
Trước chợ một khoảng sân rộng giữa trưa vắng vẻ , một cơn gió giao
mùa tạo thành cơn lốc xoáy cuốn theo những bụi bặm, rác rưỡi và cả những
chiếc lá cuối mùa rơi .Miệng vẫn nhai ổ bánh mì ,cô bình thản đi vào cơn lốc
ấy; cơn lốc làm rối tung cả quần áo vốn đã cũ rích xơ xác của cô lại càng xác
xơ hơn ; cả chiếc nón trên đầu cô cũng không buồn giữ lại , bay theo cơn
lốc để lại cái đầu tóc rối bù khô cứng phe phẩy trong gió . Nhìn cô bình thản
đi vào cơn lốc ấy , lòng tôi không bình thản chút nào . Cô đi về đâu khi trong
đời này còn quá nhiều trắc ẩn ; niềm hoang vu đang lớn nhanh trong
mỗi một con người và điều đó sắp trở thành mối hiểm họa trút xuống đầu những kẻ
nghèo khổ ,cô đơn , bất hạnh như cô .
Tôi chán nản bỏ chuyến đi chơi , về lại nhà ..Hôm sau gom
mọi thứ đồ đạc linh tinh , nhét vào cái va ly nhỏ . Tôi đến trường chuẩn
bị niên học mới .
VĐL-2/9/2014
Buồn cho thân phận của kiếp người, truyện thật cảm đông̣ .
Trả lờiXóa